Merkür Geçişi İÜ Gözlemevi’nden Geniş Katılımlı Bir Etkinlikle Gözlendi
Kütle çekimsel bağlılıkla ortak bir merkez etrafında yörüngesel harekette bulunan gök cisimlerinden daha küçük ve sönük olanının büyük ve parlak olanın önünden geçmesine, astronomide “geçiş” (transit) adı verilir. Genel anlamda bunun en yaygın örneği, uydumuz Ay’ın Güneş’in önünden geçişi sırasında oluşan Güneş tutulmasıdır. Gezegen geçişleri ise bir gezegenin, yıldızının önünden geçmesiyle oluşur. Güneş Sistemi’nde bu durum (Yer’deki gözlemciler için), Yer ile Güneş arasında yörüngelere sahip olan Merkür ve Venüs için söz konusudur.
Güneş Sistemi’nde nadirliklerinden dolayı çok dikkat çekici olan Merkür ve Venüs geçişleri, söz konusu gezegenlerin Yer’i Güneş’e birleştiren doğrultu üzerinde yer almalarıyla gerçekleşir. Yörüngelerinin Yer’inki ile çakışık olmaması (belli açılar yapmaları) sebebiyle her dolanımda gerçekleşmeyen bu yönelim, Merkür için bir asırda 12 ila 14 kez, Venüs için ise sadece 2 kez sağlanır. Nitekim Merkür geçişi bundan önce son olarak 8 Kasım 2006 tarihinde gözlenmişti. Bir sonraki ise 11 Kasım 2019 yılında gerçekleşecek ve sonrasında 13 Kasım 2032’ye kadar başka Merkür geçişi olmayacak.
Bu nadir gök olayı 9 Mayıs 2016 tarihinde, halka ve okullara açık bir etkinlikle, İstanbul Üniversitesi Gözlemevi’nden de gözlendi. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü mensuplarının, öğrenci kulübü AAK’nın da desteğini alarak gerçekleştirdiği etkinlikte, İstanbul Üniversitesi Gözlemevi’nin yerleşik iki teleskobunun yanı sıra, iki taşınabilir teleskop da kullanıldı. Bu sayede bölgemizden belli bir saate kadar gözlenebilen geçişin çeşitli aşamaları yaklaşık altı saat boyunca Güneş’in iz düşüm disk görüntüsü üzerinde çizildi, fotoğrafik olarak kaydedildi ve görsel olarak takip edildi. Ayrıca katılımcılar hazırlanan ayrıntılı bir broşürle, kurulan standlar yoluyla ve verilen bilgilendirme semineriyle özelde konu ve genelde astronomi hakkında çok yönlü olarak bilgilendirildi.